Η στρατηγική καινοτομίας βασισμένη σε τέσσερις άξονες και πραγματικά παραδείγματα

Τα κύρια χαρακτηριστικά  μιας στρατηγικής με άξονα την καινοτομία αναφέρονται σε τέσσερις βασικούς άξονες:

1^ος  Άξονας: η προσαρμογή σε ένα μεταβαλλόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον

Μέσα στο έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον, απαιτείται προσαρμογή  της καινοτομική στρατηγική της επιχείρησης στις απαιτήσεις της αγοράς. Για την επιτυχία του στόχου αυτού, απαιτούνται γνώσεις και εμπειρίες οι οποίες ξεφεύγουν από τα παραδοσιακά πρότυπα της διοίκησης. Συγκεκριμένα η προσαρμογή σε ένα μεταβαλλόμενο ανταγωνιστικό περιβάλλον προϋποθέτει:

1.    Συνεχή έλεγχο των πωλήσεων, τόσο των προϊόντων της επιχείρησης, όσο και των άμεσων ανταγωνιστών. Με αυτό τον τρόπο, δύναται ο εντοπισμός της θέσης της επιχείρησης στην αγορά, η δυναμική της εμπορικής της πολιτικής, καθώς και το μέγεθος της εμπορικής επιτυχίας προηγούμενων καινοτομικών δραστηριοτήτων της.

2.    Παρατήρηση σχετικά με το ποια από τα προϊόντα της επιχείρησης προτιμούνται περισσότερο και γιατί. Μια τέτοια μελέτη μπορεί να βοηθήσει στον προσδιορισμό των επιτυχημένων προϊόντων της επιχείρησης και στην απόφαση είτε για μεγαλύτερη εξειδίκευση είτε για επαναπροσδιορισμό των εμπορικών στόχων.

3.    Συνεχή ποιοτικό έλεγχο του προϊόντος, έτσι ώστε να προβλεφθούν πιθανές ατέλειες ή να ανακαλυφθούν άλλες χρήσεις του. Στόχος της συγκεκριμένης δραστηριότητας είναι η διατήρηση της εικόνας της επιχείρησης στην αγορά, καθώς και η επέκτασή της μέσω της πολλαπλής αξιοποίησης των προϊόντων που παράγει.

4.    Ενημέρωση σχετικά με τις νέες επιστημονικές ανακαλύψεις και την υλοποίηση τεχνολογιών οι οποίες, είτε μπορούν να υιοθετηθούν από την επιχείρηση, είτε να βελτιωθούν και αξιοποιηθούν παραλλαγές τους μέσα από την κατοχύρωση πνευματικών δικαιωμάτων.  

5.    Συνεχής επαγρύπνηση για την διατήρηση των κεκτημένων επιτευγμάτων της επιχείρησης από πιθανές υποκλοπές τεχνογνωσίας και επιτυχούς απομίμησης των παραγόμενων προϊόντων.

6.    Συνεργασίες με άλλες επιχειρήσεις και τρίτους φορείς, όποτε κρίνεται απαραίτητο, για την βελτίωση της ανταγωνιστικής θέσης του συνόλου της επιχείρησης. Μια τέτοια κίνηση μπορεί να λειτουργήσει και αμυντικά, ως μια προσπάθεια συλλογικής αντιμετώπισης του ανταγωνισμού από την εισαγωγή νέων επιχειρήσεων στον κλάδο.

7.    Ικανότητα στον έγκαιρο εντοπισμό και επίλυση των προβλημάτων στην παραγωγική διαδικασία. Η συγκεκριμένη διαδικασία, παρέχει ένα σημαντικό συγκριτικό πλεονέκτημα στην επιχείρηση, καθώς παρέχει την δυνατότητα για άμεση επιλογή της ορθής πολιτικής αλλά και γρήγορης επέκτασής της στην αγορά (επιθετική εμπορική πολιτική).  

  2^ος  Άξονας: η δημιουργία ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων μέσω της διάταξης των πόρων για την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών,

Παράδειγμα: Δημιουργία Ανταγωνιστικών Πλεονεκτημάτων μέσω αναδιάταξης πόρων

Οι μεγάλες εταιρείες του περασμένου αιώνα για κατασκευή ατμομηχανών αλλά και γενικότερα τροχαίου σιδηροδρομικού υλικού (βαγόνια, κ.λπ.), χρησιμοποιούσαν τον μπρούτζο για πολλά χρόνια ως υλικό για τα πόμολα των βαγονιών, τις ταμπέλες των τρένων, τις κλίμακες των οργάνων, κ.λπ.. Το 1909 όπου ο Λίο Μπάκελαντ κατασκεύασε τον βακελίτη, την πρώτη πλαστική ύλη, πολύ λίγοι συνειδητοποίησαν τη δύναμη και τις ικανότητες του νέου υλικού. Η εφεύρεση του πλαστικού εγκαινίασε μια νέα εποχή, που άλλαξε την καθημερινή ζωή αλλά και τη βιομηχανία. Τα πλαστικά χρησιμοποιήθηκαν γρήγορα σε μεγάλο πεδίο εφαρμογών, χάρη στις δυνατότητες τους: ελαστικότητα, σκληρότητα, αντοχή. Σήμερα οι εταιρείες κατασκευής σύγχρονων τρένων έχουν αντικαταστήσει το μπρούτζο με πλαστικό. Η χρησιμοποίηση αυτή των νέων υλικών έδωσε τη δυνατότητα στις εταιρείες αυτές να αυξήσουν σημαντικά τα κέρδη τους χρησιμοποιώντας φθηνότερο υλικό

           

3^ος  Άξονας: ο καθορισμός του εύρους δραστηριοτήτων καινοτομίας (scope) αλλά και της κατεύθυνσης (direction) της επιχείρησης μακροπρόθεσμα  μέσα  από την εφαρμογή καινοτομιών

Τα κυρίαρχα θέματα στρατηγικής που τίθενται στον καθορισμό  της κατεύθυνσης  δραστηριοτήτων καινοτομίας μιας επιχείρησης αφορά τα εξής ζητήματα:

1.    Στρατηγική στάση που θέλει να υιοθετήσει η εταιρεία (ηγέτης στον κλάδο ή ακολουθεί τον πρωτοπόρο)

2.    Θα αναπτύξει μόνη της καινοτομία η επιχείρηση ή θα την αγοράσει

3.    Θα δραστηριοποιηθεί στην παραγωγή νέων προϊόντων και υπηρεσιών ή θα αναπτύξει καινοτομίες με στόχο τη βελτίωση των υπαρχόντων

4.    Θα αναπτύξει νέες διαδικασίες παραγωγής προϊόντων και υπηρεσιών ή θα βελτιώσει τις υπάρχουσες

5.    Θα επιδιώξει το άνοιγμα νέων αγορών ή την ισχυροποίηση σε αυτές που δραστηριοποιείται ήδη

6.    Θα κατευθυνθεί σε καινοτομίες σε επίπεδο οργανωτικών αλλαγών (υιοθέτηση καινοτόμων μεθόδων βελτιστοποίησης αλυσίδων παραγωγής και διανομής, συστημάτων άμεσης παράδοσης κ.α)

Το κυρίαρχο θέμα στρατηγικής που τίθεται στον καθορισμό  του εύρους   δραστηριοτήτων καινοτομίας μιας επιχείρησης αφορά την επιλογή μεταξύ βελτιωτικής και ριζικής καινοτομίας

Þ    Η στρατηγική ριζικής καινοτομίας οδηγεί στην δημιουργία νέων προϊόντων πολύ διαφορετικών από τα υπάρχοντα καθιστώντας αυτά μη ανταγωνιστικά. Η νέα γνώση καθιστά την υπάρχουσα άχρηστη και καταστρέφει τις υπάρχουσες δομές αγοράς και ανταγωνισμού.

Þ    Η στρατηγική βελτιωτικής καινοτομίας οδηγεί στη δημιουργία προϊόντων που αποτελούν παραλλαγές των υπαρχόντων επιτρέποντας την παραμονή τους στην αγορά. Η απαιτούμενη γνώση βασίζεται στην υπάρχουσα επεκτείνοντας την και ενισχύοντας τον υπάρχοντα ανταγωνισμό.

(α) Χαρακτηριστικά Ριζικής Καινοτομίας

·         Νέα Τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά

·         Η γνώση που απαιτείται για την επίτευξή της είναι πολύ διαφορετική από αυτή των υπαρχόντων προϊόντων

·         Συνήθως επιδιώκεται από νέες επιχειρήσεις

·         Το προϊόν που προκύπτει καθιστά άλλα υπάρχοντα μη ανταγωνιστικά (πχ CDs εν. Δίσκων βινυλίου, EPOS εν. Απλών ταμειακών)

·         Καταλύει τις συνθήκες του υπάρχοντος ανταγωνισμού

·         Οδηγεί σε ανακατανομή της σχετικής αγοράς αλλά και σε γενικότερες αλλαγές στην οικονομία και την κοινωνία

Παραδείγματα Ριζικής Καινοτομίας

ü  η ψηφιακή κάμερα σε σχέση με τη συμβατική φωτογραφική μηχανή

ü  οι μικροεπεξεργαστές που ανέπτυξε η IBM στα τέλη της δεκαετίας του 1990 με Πυρίτιο-Γερμάνιο που άνοιξαν το δρόμο σε κινητά, φορητούς Η/Υ κ.λπ.

ü  παλαιότερα η τεχνολογία των σύγχρονων αεριωθούμενων συστημάτων προώθησης σε σχέση με τις εμβολοφόρες μηχανές

ü  η τεχνολογία των τρανζίστορς που ανέπτυξε η Bell σε σχέση με τον τότε κυρίαρχο σωλήνα κενού, κ.ά.

Χαρακτηριστικά Βελτιωτικής καινοτομίας

·         Βελτιωμένα τεχνικά και λειτουργικά χαρακτηριστικά

·         Η επίτευξή της βασίζεται σε υπάρχουσα γνώση

·         Επιδιώκεται από καθιερωμένες στην αγορά επιχειρήσεις

·         Επιτρέπει την επιβίωση υπαρχόντων ανταγωνιστικών προϊόντων (πχ νέα μοντέλα αυτοκινήτων, βελτιωμένα φαρμακευτικά σκευάσματα, νέοι επεξεργαστές PCs κλπ)

·         Δεν μεταβάλλονται καταλυτικά οι συνθήκες ανταγωνισμού

·         Μερική ανακατανομή της σχετικής αγοράς

Παραδείγματα Βελτιωτικής Καινοτομίας

ü  Νέα Μοντέλα Αυτοκινήτων

ü  Βελτιωμένα Φαρμακευτικά Σκευάσματα

ü  Νέοι Επεξεργαστές PCs

ü  Νέοι Τρόποι πώλησης και διανομής υπαρχόντων προϊόντων

4^ος  Άξονας: η ανταπόκριση στις ανάγκες των αγορών και η ικανοποίηση των προσδοκιών των βασικών ομάδων ενδιαφερομένων, μέσα από την προσφορά των νέων καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών.

Παράδειγμα: Ανταπόκριση στις ανάγκες των αγορών και ικανοποίηση των αναγκών των πελατών

"Leg Godt" είναι δύο Δανέζικες λέξεις που σημαίνουν «παίζω καλά». Τα πρώτα δύο γράμματα από κάθε μία λέξη, χρησιμοποίησε το 1934, ο ξυλουργός Ole Kirk Christiansen και ο γυιός του Godtfred Kirk από το χωριό Billund της Δανίας, για το όνομα της επιχείρησής τους (LEGO) που κατασκεύαζε ξύλινα παιχνίδια. Τα ξύλινα παιχνίδια του Ole έγιναν αμέσως αγαπητά. Όμως τα ξύλινα παιχνίδια παρά την παραδοσιακή τους ομορφιά είχαν μεγάλο κόστος κατασκευής και απαιτούσαν συνάμα αρκετό χρόνο. Έτσι γρήγορα οι Christiansen σκέφτηκαν την πιθανή αλλαγή του υλικού που χρησιμοποιούσαν για τα παιχνίδια τους, αντικαθιστώντας το με το ανερχόμενο την εποχή εκείνη πλαστικό που δεν θα απαιτούσε τόσο κόπο και χειροκίνητες μεθόδους κατασκευής. Το 1947 η εταιρεία LEGO ήταν η πρώτη στη Δανία που προμηθεύτηκε μία μηχανή χύτευσης πλαστικού με έκχυση για την παραγωγή πλαστικών παιχνιδιών. Το 1949 τα πρώτα πλαστικά τουβλάκια LEGO πουλήθηκαν σε όλη τη Δανία, ενώ το 1955 η επιχείρηση προώθησε το "σύστημα παιχνιδιού LEGO" με 28 σετ τουβλάκια και 8 οχήματα. Σήμερα τα τουβλάκια της LEGO αποτελούν παιχνίδι όλων των παιδιών του κόσμου.