Ποιες είναι οι πραγματικές ανάγκες επιμόρφωσης των εκπαιδευτικών

Οι εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων αντιμετωπίζουν μια σειρά προβλημάτων –προκλήσεων στην υλοποίηση του εκπαιδευτικού –κοινωνικού τους έργου. Οι προκλήσεις αυτές είναι άμεσα διασυνδεδεμένες με την ευρύτερες εξελίξεις στην Ελληνική Κοινωνία και το μετασχηματισμό του Ελληνικού Σχολείου σε μια εντελώς διαφορετική οργανωσιακή οντότητα σε σχέση με αυτό που ξέραμε τις προηγούμενες δύο δεκαετίες.



Η πλειοψηφία των εκπαιδευτικών μετά την απόκτηση του πτυχίου ή/και την ολοκλήρωση ενός μεταπτυχιακού ειδίκευσης δεν φαίνεται να συμμετέχουν σε δράσεις και σεμινάρια επανεκπαίδευσης με αποτέλεσμα όταν εμφανίζονται θέματα και προβλήματα στα οποία δεν έχουν άποψη ή εμπειρία να μην μπορούν να ανταποκριθούν επαρκώς και να δηλώνουν «αβοήθητοι» στο χειρισμό των παιδιών και των ζητημάτων που προκύπτουν. Ακόμη και προγράμματα ή σεμινάρια τα οποία υλοποιούνται από συγχρηματοδοτούμενα έργα του Υπουργείου Παιδείας (π.χ ΕΠΕΑΕΚ Ι & ΙΙ), και στα οποία οι εκπαιδευτικοί έχουν κίνητρα συμμετοχής (αμοιβή, εκπαιδευτική άδεια κλπ), γίνονται αποσπασματικά, μακριά από το σχολικό περιβάλλον και χωρίς εφαρμογή των νέων δεξιοτήτων των δασκάλων και νηπιαγωγών στην καθημερινή εκπαιδευτική διαδικασία.


ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Χιλιάδες Εκπαιδευτικοί όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης παρακολούθησαν επιμορφωτικά σεμινάρια με θέμα είτε «βασικές δεξιότητες πληροφορικής», είτε «παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση», χωρίς να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο διδάσκουν τα μαθήματα στο σχολικό περιβάλλον, χρησιμοποιώντας φορητούς υπολογιστές ή εξειδικευμένο λογισμικό ανά μάθημα.

Ως αποτέλεσμα της αποσπασματικής επιμορφωτικής διαδικασίας, οι εκπαιδευτικοί αισθάνονται ότι δεν μπορούν να παρακολουθήσουν τις εξελίξεις και να ανταποκριθούν σε καταστάσεις που επιδέχονται λεπτούς χειρισμούς.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ

Αρκετοί νηπιαγωγοί και δάσκαλοι παραπονιούνται ότι τα παιδιά είναι ιδιαίτερα «εξελιγμένα», χρησιμοποιούν τη νέα τεχνολογία, τις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης και θεωρούν ότι αντιμετωπίζονται υποτιμητικά από τους μαθητές επειδή δεν γνωρίζουν και δεν χρησιμοποιούν αυτές τις σελίδες.



Επιπλέον φαίνεται ότι δεν χρησιμοποιούνται καινοτόμες μέθοδοι και τεχνικές διδασκαλίας ενισχύοντας το γεγονός ότι το εκπαιδευτικό σύστημα επιδρά αρνητικά σε δύο από τις βασικές προϋποθέσεις που πρέπει να εκπληρώνει την καινοτομία και τη δημιουργικότητα. Απόρροια της κοινοτυπίας και της συμβατικότητας της διδασκαλίας είναι και τα προβλήματα στην ανάπτυξη μιας σειράς κοινωνικών δεξιοτήτων, απόλυτα απαραιτήτων για τον αυριανό πολίτη. Οι δεξιότητες αυτές συνοψίζονται στις εξής:

(α) κριτική ικανότητα,

(β) δεξιότητα σύγκρισης,

(γ) δεξιότητα αντιπαράθεσης,

(δ) δεξιότητα περιγραφής,

(ε) ερμηνεία γεγονότων και θεωρήσεων,

(στ) ικανότητα επιχειρηματολογίας,

(ζ) ικανότητα ελέγχου γεγονότων,

(η) αξιολόγηση,

(θ) αμφισβήτηση,

(ι) ικανότητα παρατήρησης,

(ια) ικανότητα επίλυσης προβλημάτων,

(ιβ) ικανότητα παρουσίασης θεμάτων και κατάθεσης απόψεων.

Η υποβάθμιση των ανωτέρω δεξιοτήτων λειτουργεί απαγορευτικά για την ανάπτυξη της ικανότητας του μαθητή να επεξεργάζεται τη γνώση και να επιλέγει και να συνδυάζει εκείνα τα στοιχεία της που κρίνει ότι του είναι χρήσιμα σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο.

Η επόμενη μεγάλη αδυναμία των εκπαιδευτικών είναι ότι δεν γνωρίζουν αποτελεσματικές λύσεις και μεθόδους σε καθημερινά προβλήματα διαχείρισης σχέσεων μεταξύ των μαθητών και πιο συγκεκριμένα:

1. Στην αντιμετώπιση προβλημάτων επιθετικότητας και βίας μαθητών απέναντι στους συμμαθητές τους.

2. Στη συνακόλουθη «θυματοποίηση» κάποιων παιδιών που από μικρή ηλικία νοιώθουν ότι μπαίνουν στο περιθώριο.

3. Στη σωστή διαχείριση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των μαθητών δημοτικού, ο οποίοι μιμούμενοι προγράμματα και ταινίες που βλέπουν στην τηλεόραση στο σπίτι, εκδηλώνουν ερωτική συμπεριφορά απέναντι σε συμμαθητές και δασκάλους.



Τέλος διαφαίνεται ότι δεν μπορούν να ενσωματώσουν αποτελεσματικά στην καθημερινή διδακτική και παιδαγωγική πρακτική μεθοδολογίες και τεχνικές διαχείρισης για τις νέες μεγάλες προκλήσεις του σύγχρονου σχολείου όπως:

1. Η διαχείριση της πολυπολιτισμικότητας στο σύγχρονο σχολείο, δεδομένου ότι το 40% των μαθητών κάθε τάξης είναι πλέον αλλοδαποί μαθητές

2. Η υιοθέτηση και προβολή φιλικής περιβαλλοντικής συμπεριφοράς και προβολής πράσινων εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων που καθιστούν το σχολείο χώρο σεβασμού του περιβάλλοντος.

Επί του πρακτέου φανταστελιτε την παραδοσιακή θεματική ενότητα των ΤΠΕ στην εκπαίδευση με ένα εντελώς σύγχρονο τρόπο, στα πλαίσια του οποίου  θα παρουσιαστούν αναλυτικά σύγχρονες εφαρμογές πληροφορικής οι οποίες χρησιμοποιούνται ευρύτατα από εκατομμύρια χρήστες του διαδικτύου ως εργαλείο επικοινωνίας, διαχείρισης περιεχομένου κλπ και πως μπορούν να αξιοποιηθούν στην εκπαίδευση των μαθητών όλων των βαθμίδων εκπαίδευσης. Με παρουσίαση  συγκεκριμένων εφαρμογών λογισμικού οι οποίες έχουν παραχθεί από συγχρηματοδοτούμενα προγράμματα του Υπουργείου Παιδείας για μαθήματα του Δημοτικού τα οποία και θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν από τον Δάσκαλο στην καθημερινή διδακτική πρακτική.

Ένα μέρος της εκπαίδευσης στη συγκεκριμένη θεματική ενότητα θα μπορούσε  αφιερωθεί στην εξοικείωση των εκπαιδευτικών με τις μεθόδους και τα αντίστοιχα εργαλεία προστασίας των μαθητών από την έκθεση τους σε ακατάλληλο περιεχόμενο στο διαδίκτυο.

Οι επιμέρους διδακτικές ενότητες ενδεικτικά θα μπορούσαν να είναι οι ακόλουθες:

1. Χρησιμοποιώντας τις μηχανές αναζήτησης (π.χ google) για την εκπόνηση εργασιών.

2. Οι σελίδες κοινωνικής δικτύωσης (π.χ Facebook) και η ανάπτυξη εποικοδομητικών δραστηριοτήτων με τη χρήση των εργαλείων τους

3. Δημιουργία περιεχομένου και ανέβασμα του στο You Tube

4. Δημιουργία Ιστολογίου (blog) της τάξης, μέσα από προγράμματα που δεν απαιτούν κόστος

5. Εκπαίδευση σε εργαλεία προστασίας των ανήλικων μαθητών από έκθεση τους σε ακατάλληλο περιεχόμενο

6. Παρουσίαση λογισμικών και πολυμέσων για μαθήματα ιστορίας, γεωγραφίας κλπ και αξιοποίηση τους στην τάξη.

Απαιτείται λοιπόν, περισσότερο από ποτέ, ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης, το οποίο θα συμβάλλει στην εξοικείωση των εκπαιδευτικών με έννοιες προβλήματα και καινοτόμες διδακτικές μεθόδους που αφορούν το σύγχρονο σχολείο, και θα βοηθήσει να αναπτύξουν τις κατάλληλες δεξιότητες για να υλοποιούν καινοτόμες εκπαιδευτικές δραστηριότητες και να επιλύουν τα σύγχρονα προβλήματα που εμφανίζονται στην καθημερινή εκπαιδευτική πρακτική.