Διοίκηση και λήψη Αποφάσεων: Το ορθολογικό υπόδειγμα λήψης απόφασης

Η διαδικασία της αποτελεσματικής διοίκησης ξεκινά με τον προγραμματισμό, συνεχίζει με την οργάνωση και τη διεύθυνση και καταλήγει στον έλεγχο, ο οποίος οδηγεί στην αναθεώρηση ή μη του προγραμματισμού. Συστατικό στοιχείο της οργάνωσης, αποτελεί η διαδικασία λήψης αποφάσεων, η οποία υπάρχει σε όλες τις παραπάνω λειτουργίες και για αυτό δεν καταγράφεται ως ξεχωριστή λειτουργία της διοίκησης. Στη συζήτηση για το θέμα της λήψεως αποφάσεων, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται κυρίως σε τρεις παραμέτρους: 1) στην απόφαση καθεαυτή  δηλαδή στον εννοιολογικό προσδιορισμό της (decision), 2) στο άτομο που λαμβάνει την απόφαση (decision maker), δηλαδή στον επιχειρηματία και τα στελέχη που είναι επιφορτισμένα με το συγκεκριμένο καθήκον – αρμοδιότητα, 3) Στη διαδικασία της λήψης απόφασης (decisionmaking process), το πώς δηλαδή ο επιχειρηματίας φθάνει σε αυτή.

Ο όρος ορθολογισμός  σημαίνει το να είναι κάποιος λογικός, να ενεργεί λογικά, να έχει ορθή κρίση. Στο πλαίσιο της οργάνωσης, σύμφωνα με τον Simon, ο ορθολογισμός ασχολείται με την επιλογή μεταξύ προτιμώμενων εναλλακτικών συμπεριφορών, σε σχέση με κάποιο αξιακό σύστημα, όπου οι επιπτώσεις των συμπεριφορών μπορούν να αξιολογηθούν (Simon H., 1960, σ. 75).  Ο ορθολογισμός συχνά αναφέρεται στη συνολική διαδικασία της λήψης απόφασης ή σε κάποιο χαρακτηριστικό της ανθρώπινης συμπεριφοράς που δημιουργεί αυτήν τη διαδικασία. Μία ενέργεια κρίνεται ως ορθολογική ή μη ανάλογα με τις αντιλήψεις των συμμετεχόντων σ’ αυτήν (Χριστόπουλος 2004).

Η λογική του ορθολογικού μοντέλου λήψης αποφάσεων βασίζεται στις αρχές της κλασσικής οικονομικής θεωρίας, στο πλαίσιο της οποίας , ο decision maker καλείται Homo Economicus και διαθέτει ένα πλήρες σύστημα προτιμήσεων που του επιτρέπει να επιλέγει την «άριστη» λύση μεταξύ ενός μεγάλου αριθμού εναλλακτικών λύσεων, όσο πολύπλοκη και σύνθετη και αν είναι αυτή η διαδικασία.  Στο ορθολογικό μοντέλο λήψης απόφασης έχουμε ως βασική αντίληψη ότι ο άνθρωπος είναι απόλυτα ορθολογικό όν και είναι σε θέση να εξασφαλίζει τέλεια πληροφόρηση, να διαθέτει επακριβές σύστημα προτιμήσεων και να λαμβάνει αποφάσεις σε σταθερό περιβάλλον

Τι συνιστά ένα ‘δίκαιο εμπόριο’ και ποια είναι τα χαρακτηριστικά του

Το δίκαιο εμπόριο (fair trade) είναι ένα οργανωμένο κοινωνικό κίνημα και προσέγγιση στην οικονομία της αγοράς που στόχο έχει να βοηθήσει τους παραγωγούς στις αναπτυσσόμενες χώρες να λειτουργούν υπό καλύτερες εμπορικές συνθήκες και να προωθήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη. Το κίνημα υποστηρίζει την πληρωμή μεγαλύτερης τιμής σε εξαγωγικές αναπτυσσόμενες χώρες καθώς και υψηλότερα κοινωνικά και περιβαλλοντικά πρότυπα. Εστιάζει ιδιαίτερα στις εξαγωγές από αναπτυσσόμενες χώρες προς τις αναπτυγμένες, σε είδη όπως προϊόντα χειροτεχνίας, καφέ, κακάο, ζάχαρη, τσάι, μπανάνες, μέλι, βαμβάκι, κρασί, φρούτα, σοκολάτα, άνθη και χρυσό.

Το σύστημα λειτουργεί ως εξής: Σε αντάλλαγμα της καταβολής μιας εγγυημένης τιμής και εκπλήρωσης «των συμφωνηθέντων εργατικών και περιβαλλοντικών κριτηρίων» (κατώτατοι μισθοί, όχι εντομοκτόνα), οι αγροτικοί συνεταιρισμοί σε φτωχές χώρες λαμβάνουν ένα σήμα Δίκαιου Εμπορίου για τα προϊόντα τους, το οποίο εκδίδεται από τον Οργανισμό Σήμανσης Δίκαιου Εμπορίου (FAIRTRADE Labeling Organization). Η συγκεκριμένη πιστοποίηση δίνει τη δυνατότητα σε σούπερ-μάρκετ και άλλες εταιρείες λιανικής να πωλούν τα προϊόντα με κάποιο κέρδος.

Βασικά σημεία που συνιστούν  το δίκαιο εμπόριο:

1^ον) Δημιουργία ευκαιριών για τους οικονομικά μειονεκτούντες παραγωγούς

Η μείωση της φτώχειας μέσω του εμπορίου αποτελεί βασικό μέρος των στόχων του δίκαιου εμπορίου. Το δίκαιο εμπόριο υποστηρίζει τους περιθωριοποιημένους μικρούς παραγωγούς, είτε πρόκειται για ανεξάρτητες οικογενειακές επιχειρήσεις είτε για ομαδοποίηση σε ενώσεις ή συνεταιρισμούς. Επιδιώκει να τους επιτρέψει να περάσουν από την εισοδηματική ανασφάλεια και τη φτώχεια στην οικονομική αυτάρκεια και ιδιοκτησία.

2^ον) Διαφάνεια και λογοδοσία

Η οργάνωση του δίκαιου εμπορίου στη διαφάνεια και τη λογοδοσία  όσον αφορά τη διαχείριση των εμπορικών σχέσεων. Όλοι οι ενδιαφερόμενοι διαχειρίζονται με ευαισθησία και σέβονται την εμπιστευτικότητα των παρεχόμενων εμπορικών πληροφοριών. Διασφαλίζονται κατάλληλοι, τρόποι για  τη συμμετοχή των εργαζομένων, των μελών και των παραγωγών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων. Εξασφαλίζεται ότι οι σχετικές πληροφορίες παρέχονται σε όλους τους εμπορικούς εταίρους της. Τα κανάλια επικοινωνίας είναι διαθέσιμα και ανοιχτά σε όλα τα επίπεδα της αλυσίδας εφοδιασμού.

3^ον)  Δίκαιες εμπορικές πρακτικές

Οι οργανισμοί που ασχολούνται με το δίκαιο εμπόριο  προωθούν την κοινωνική, οικονομική και περιβαλλοντική ευημερία των περιθωριοποιημένων μικρών παραγωγών ώστε το εμπόριο να μην  μεγιστοποιεί το κέρδος σε βάρος τους. Είναι υπεύθυνο και επαγγελματικό να εκπληρώνει κανείς έγκαιρα τις δεσμεύσεις του. Οι προμηθευτές πρέπει να σέβονται τις συμβάσεις και να παραδίδουν τα προϊόντα εγκαίρως και με την επιθυμητή ποιότητα και προδιαγραφές.

Οι αγοραστές  - καταναλωτές  προϊόντων δίκαιου εμπορίου, αναγνωρίζοντας τα οικονομικά μειονεκτήματα που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί και προμηθευτές προϊόντων FT, διασφαλίζουν ότι τα χρήματα καταβάλλονται με την παραλαβή των παραγγελιών ή με κοινή συμφωνία για την ημερομηνία . Για ορισμένα προϊόντα πραγματοποιείται μπορεί να συμφωνηθεί άτοκη προπληρωμή τουλάχιστον 50% κατόπιν αιτήματος. Για τα προϊόντα τροφίμων, προκαταβολή τουλάχιστον 50%. Τα επιτόκια που καταβάλλουν οι προμηθευτές δεν πρέπει να υπερβαίνουν το κόστος δανεισμού των αγοραστών από τρίτους. Δεν απαιτείται τόκος χρέωσης.

Τα Πρότυπα και Πειραματικά Σχολεία σε κρίση

Φέτος έκλεισαν πέντε χρόνια από την ουσιαστική επαναλειτουργία των Προτύπων Σχολείων είτε ως Πρότυπα – Πειραματικά (μέχρι τον Μάρτιο του 2015) είτε ως Πρότυπα (από το 2015, μόνο τα πέντε ιστορικά σχολεία) και Πειραματικά.

Μην περιμένετε στο συγκεκριμένο άρθρο να επιχειρηματολογήσουμε για την διαχρονική προσφορά των εν λόγω σχολείων στην Ελληνική παιδεία και κοινωνία. Η συχνή επιλογή των σχολείων αυτών από γονείς για να φοιτήσουν σε αυτά παιδιά, που σήμερα αποτελούν σημαντικές προσωπικότητες στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως στους χώρους της επιστήμης, του πολιτισμού, της δημόσιας ζωής και των επιχειρήσεων, προδίδει την αποδοχή του έργου που επιτελέστηκε και μπορεί να συνεχίσει να επιτελείται από τα σχολεία αυτά. Και μάλιστα  με ορίζοντα την κοινωνία και την κατά το δυνατό ανοικτή εκπαίδευση των ίσων ευκαιριών.

Αναμφισβήτητα η αποδοχή του συγκεκριμένου θεσμού από την Ελληνική κοινωνία ξεπέρασε κάθε προσδοκία την τελευταία πενταετία της επαναλειτουργίας τους. Ο αριθμός των αιτήσεων για τις εισαγωγικές εξετάσεις αυτών των σχολείων είναι σημαντικά πολλαπλάσιος των διαθέσιμων θέσεων και η αξιολογική διαδικασία επιλογής των μαθητών είναι απόλυτα αδιάβλητη και αντίστοιχη των Πανελλαδικών Εξετάσεων. Οι εκπαιδευτικές δραστηριότητες, ενδοσχολικές και εξωσχολικές, κρίνονται ως εξαιρετικά υψηλού επιπέδου και με σημαντική συμμετοχή των μαθητών. Το δε εκπαιδευτικό προσωπικό τους έχει περάσει από διαδικασία αξιολόγησης  για την επιλογή του στα εν λόγω σχολεία.

Όλα αυτά τα δεδομένα και οι παράγοντες καθιέρωσαν στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας τα Πρότυπα – Πειραματικά Σχολεία ως ένα επιτυχημένο και επωφελή για την παιδεία μας θεσμό.

Καταλήγουμε αβίαστα στο συμπέρασμα ότι αυτού του τύπου οι εκπαιδευτικές δράσεις και θεσμοί θα πρέπει να ενισχύονται και να αξιοποιούνται μέσα από τη γενίκευση των καλών πρακτικών τους σε όλα τα σχολεία, σε όλα τα επίπεδα εκπαίδευσης.. 

Είναι όμως έτσι; Σε τι κατάσταση βρίσκονται αυτά τα σχολεία σήμερα και ύστερα από πέντε χρόνια ζωής του θεσμού;

Συνέχεια στο: https://www.esos.gr/arthra/56214/ta-protypa-kai-peiramatika-sholeia-se-krisi