Από τον Homo Economicus στον Homo Anicanus: To παράδοξο των νέων μεταρρυθμίσεων του Υπουργείου Παιδείας για τα μαθήματα οικονομίας

Ένα ιδιαίτερα σημαντικό συμπέρασμα στο οποίο οδήγησε η οικονομική κρίση που διαλύει καθημερινά την Ελληνική Οικονομία και Κοινωνία, αφορά την γνώση και την αντίληψη που έχει ο Έλληνας πολίτης για τις οικονομικές έννοιες , την ορθολογική οικονομική συμπεριφορά και την δυνατότητα λήψης αποφάσεων στη διαχείριση των οικονομικών του.  Πιο συγκεκριμένα, αποδείχτηκε περίτρανα  ότι ο πολίτης δεν είναι εξοικειωμένος με τις οικονομικές έννοιες, δεν γνωρίζει τι σημαίνουν και πως επηρεάζονται απλά δημοσιονομικά μεγέθη, δεν αντιλαμβανόταν μέχρι πρόσφατα τι σημαίνει παίρνω δάνεια και θυσιάζω επενδύσεις για το μέλλον με άφθονη σημερινή κατανάλωση.

Έτσι ήταν αδύνατον να κατανοήσει απλές έννοιες όπως το δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ, την επίδραση της αποβιομηχάνισης της χώρας στην οικονομική μεγέθυνση, αλλά και σύγχρονους θεσμούς όπως το χρηματιστήριο, τα ομόλογα, τα CDs , την κερδοσκοπία..

Αποτέλεσμα της ελλιπούς εκπαίδευσης και εξοικείωσης με τα θέματα της οικονομίας ήταν να γίνει ο μέσος πολίτης έρμαιο της κρίσης του χρηματιστηρίου την περίοδο 1999-2003, του μεγάλου πάρτι των διακοπαδανείων (2004-2008)  και της οικονομικής κρίσης που βιώνουμε από το 2009 μέχρι σήμερα. Παράλληλα ενώ απαιτείται ενίσχυση της δημιουργικότητας, της καινοτομίας και της επιχειρηματικής σκέψης, ώστε να αναπτυχθεί ένα νέο μοντέλο οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, μαθήματα επιχειρηματικότητας υπάρχουν μόνο στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, και στο παρελθόν όσο υπήρχαν συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά προγράμματα και στη δευτεροβάθμια τεχνική εκπαίδευση.

Σε μία εποχή λοιπόν που σε όλη την Ευρώπη δίνεται ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική εκπαίδευση και την καλλιέργεια μιας ορθολογικής καταναλωτικής - παραγωγικής συμπεριφοράς, σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, στην χώρα μας φαίνεται ότι θα συμβεί το αντίθετο.

Στην Ελλάδα της κρίσης, με τα χρόνια προβλήματα κακοδιοίκησης δημόσιων (και όχι μόνο) οργανισμών, το Υπουργείο Παιδείας κρίνει ως μη απαραίτητο το μάθημα των Αρχών Οργάνωσης & Διοίκησης Επιχειρήσεων Υπηρεσιών στην Γ Λυκείου και συγχρόνως αντί να ενισχύσει τον οικονομικό εγγραματισμό των νέων, επί της ουσίας εξοστρακίζει τα μαθήματα Αρχών Οικονομίας από την Α και Β Λυκείου εμφανίζοντας ένα υβριδικό μάθημα που  περιλαμβάνει δίκαιο, θεσμούς , κοινωνιολογία και οικονομία.. Παράλληλα οι μαθητές που θα εξεταστούν για την εισαγωγή σε οικονομικές σχολές δεν θα δώσουν αρχές οργάνωσης και διοίκησης επιχειρήσεων και επίσης μπορούν να μην δώσουν αρχές οικονομικής θεωρίας επιλέγοντας ιστορία..!!!!!.. Φανταστείτε πόσο θα δυσκολευτούν στα πρώτα έτη σπουδών στα οικονομικά πανεπιστημιακά τμήματα που θα εισαχθούν αφού δεν θα έχουν κάποιοι εξ αυτών βασικές γνώσεις οικονομίας.

Η εξέλιξη αυτή, σε καμία περίπτωση δεν συνάδει με τις εξελίξεις σε παγκόσμιο και εθνικό επίπεδο, αντιβαίνει τις Ευρωπαϊκές οδηγίες για ενίσχυση της οικονομικής εκπαίδευσης και είναι βέβαιο πως εάν τελικά πραγματοποιηθεί, θα έχει προσφέρει μία κάκιστη υπηρεσία προς την πορεία αντιστροφής του αρνητικού οικονομικού και κοινωνικού κλίματος στην Ελλάδα. 

Για να έχετε ένα μικρό παράδειγμα του τι σημαίνει εκπαίδευση στην οικονομία, οι μαθητές σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες μεταξύ των άλλων δραστηριοτήτων οικονομίας ασκούνται στην προσομοίωση λογισμικού αντίστοιχου με το δικό μας TAXIS. Έτσι πριν κλείσουν τα δεκαοκτώ εξοικειώνονται με την υποβολή φορολογικής δήλωσης και αντιλαμβάνονται τη χρησιμότητα των φόρων για την κοινωνική ευημερία.

Η οικονομική ανάκαμψη της χώρας είναι βέβαιο ότι περνάει μέσα από μια νέα γενιά ανθρώπων, που ξέρουν να αποφασίζουν παρατηρώντας τις αλλαγές στην οικονομία, που προτιμούν την επένδυση από την κατανάλωση, που διαχωρίζουν το ρίσκο από την αισχροκέρδεια, που επιλέγουν να αποταμιεύουν από το να δανείζονται, που τιμωρούν τους πολιτικούς που δανείζονται συνεχώς και άκριτα μέσω ομολόγων από τις αγορές και υποθηκεύουν το μέλλον της χώρας. Τα ανωτέρω χαρακτηριστικά περιλαμβάνονται στο προφίλ του Homo Economicus, δηλαδή ενός πολίτη που εκπαιδεύτηκε ώστε να μπορεί πριν τελειώσει το σχολείο να έχει γνώσεις και κριτική σκέψη για την οικονομία.  Η ολοκλήρωση του δευτεροβάθμιου κύκλου  εκπαίδευσης χωρίς την ανάπτυξη των ανωτέρω κοινωνικοοικονομικών δεξιοτήτων οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια στον Homo..anicanus.., ενός πολίτη δηλαδή που είναι καταδικασμένος να ξαναζήσει τις ίδιες αποτυχίες στο μέλλον, επειδή δεν εκπαιδεύτηκε στο παρόν..

Κύριε Υπουργέ δεν είναι αργά να διορθωθεί το λάθος,  δώστε την ευκαιρία στους μαθητές να κατανοήσουν την οικονομία, την επιχειρηματικότητα και τη διοίκηση και το αποτέλεσμα θα φανεί άμεσα και θα σας εντυπωσιάσει