Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τρίτη 6 Αυγούστου 2013

Το improve not to prove



 ANΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ  (10/6/2013)


Για πολλά χρόνια αποδεχόμασταν το "ιερό άβατο" του δημόσιου σχολείου..

Δεν ενδιέφερε κανένα εάν λειτουργούσε ή υπολειτουργούσε, εάν επιτύγχανε τους στόχους του ή όχι, (εάν είχε στόχους),  εάν οι υποδομές που παρείχε στους άμεσα επωφελούμενους δηλαδή τους μαθητές ήταν αντάξιες ενός κράτους της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή ενός τριτοκοσμικού κράτους της Αφρικής..  Εκπαιδευτική αξιολόγηση δεν υπήρχε παρά μόνο σε επιστημονικά άρθρα και συνέδρια, οι επιτυχίες στις πανελλήνιες εξετάσεις δεν γνωρίζαμε εάν πρέπει να πιστωθούν στο σχολείο ή στο καλό φροντιστήριο και όλα περνούσαν στη λήθη του χρόνου από τη στιγμή που το βλαστάρι της οικογένειας έμπαινε στο Πανεπιστήμιο.


Για να μην παρεξηγηθώ, δηλώνω εκ των προτέρων ότι πιστεύω στην εκπαιδευτική αξιολόγηση και είμαι απόλυτος στο ότι πρέπει να εφαρμοστεί σε όλη την ιεραρχία του εκπαιδευτικού μας συστήματος από τον Υπουργό Παιδείας μέχρι τον νεοδιόριστο εκπαιδευτικό..



Όμως είμαι υποχρεωμένος να αναφέρω ορισμένες αλήθειες σχετικά με το λανθασμένο τρόπο που προβάλλεται η αξιολόγηση και πολύ περισσότερο με την μονοδιάστατη μεθοδολογία που πρόκειται να εφαρμοστεί στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση.  Μία μεθοδολογία η οποία αγνοεί το συστημικό χαρακτήρα του σχολείου, δεν συνδέει την αξιολόγηση με τη διασφάλιση ποιότητας και απομονώνει τον εκπαιδευτικό και το έργο που προσφέρει, ως το μοναδικό κομμάτι της εκπαιδευτικής διαδικασίας που θα πρέπει να αξιολογηθεί.



Σχετικά με τη λανθασμένη  χρήση της «Αξιολόγησης»

Ένας από τους πιο διαδεδομένους και ταυτόχρονα περιεκτικούς ορισμούς της αξιολόγησης είναι αυτός του Michael Scriven, ο οποίος και υιοθετείται στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου. Σύμφωνα με τον Scriven, αξιολόγηση είναι η διαδικασία προσδιορισμού της αξίας, της επιτυχίας και της σημαντικότητας ενός φαινομένου ή αντικειμένου (Scriven, 2007, 1). (στην περίπτωση μας το αντικείμενο  είναι ο εκπαιδευτικός οργανισμός και το φαινόμενο το εκπαιδευτικό έργο σε δύσκολους καιρούς.

Δεν αποτελεί τιμωρητική διαδικασία αλλά καθαρά βελτιωτική. Μάλιστα στην επιστημονική βιβλιογραφία αναφέρεται η φράση «to improve not prove» (να βελτιώσεις όχι να αποδείξεις). Και για να γίνει αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται μια διαδικασία που να στηρίζεται σε ένα αξιολογικό σύστημα που να ακολουθεί τις εξής προδιαγραφές:

  1. αυτονομία και ανεξαρτησία των διαδικασιών για κάθε σχολείο, όσον αφορά τις διαδικασίες και τις μεθόδους αξιολόγησης της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και των δεικτών αποτίμησης του. Όχι ένα κεντρικά «φυτεμένο» σύστημα αξιολόγησης ίδιο για όλους, αλλά κάθε σχολείο να υποχρεωθεί να ορίσει το δικό του σύστημα αξιολόγησης.
  2. συνεχής αυτοαξιολόγηση στη σχολική μονάδα από εσωτερική ομάδα η οποία συντάσσει και την αντίστοιχη έκθεση αξιολόγησης
  3. περιοδική εξωτερική αξιολόγηση και επισκέψεις από μια ομάδα ισοτίμων, ειδικών εμπειρογνωμόνων που σίγουρα δεν είναι οι σχολικοί σύμβουλοι
  4. δημοσίευση έκθεσης και αποτελεσμάτων του κάθε σχολείου, καθώς αν δεν κοινοποιηθούν τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής αξιολόγησης, δεν αξιοποιείται πλήρως ο ανατροφοδοτικός της ρόλος.
  5. Δημιουργία Ανεξάρτητης Αρχής Αξιολόγησης και Διασφάλισης Ποιότητας και όχι απλώς Αρχής Διασφάλισης Ποιότητας όπως προωθεί το Ελληνικό Υπουργείο. Η διαφορά έγκειται στο ότι στην Ανεξάρτητη Αρχή ο πρόεδρος και το ΔΣ δεν διορίζεται από τον εκάστοτε Υπουργό και η δαπάνη συντήρησης της έρχεται από τα ίδια τα σχολεία. ‘Έτσι δεν υπάρχουν  εξαρτήσεις.

 Με άλλα λόγια και με τις ανωτέρω μεταβλητές,  η αξιολόγηση πραγματοποιείται για να εντοπιστούν τα δυνατά και αδύνατα σημεία ενός  εκπαιδευτικού οργανισμού, και να προταθούν βελτιώσεις σε τουλάχιστον έξι βασικά υποσυστήματα ενός εκπαιδευτικού οργανισμού που είναι τα εξής:

  1. Εκπαιδευτικές Υποδομές και Πόροι του οργανισμού
  2. Διεύθυνση – Οργάνωση και Διοίκηση
  3. Εκπαιδευτικό Αποτέλεσμα /Επιτυχίες –Διακρίσεις
  4. Εκπαιδευτικό Έργο –Εκπαιδευτικές Διαδικασίες
  5. Κλίμα και σχέσεις στο σχολείο
  6. Ανθρώπινο Δυναμικό – Καθηγητές –Διευθυντές –Διοικητικό Προσωπικό

Στο νομοθετικό πλαίσιο που προωθείται, αγνοούνται επιδεικτικά οι πέντε πρώτοι άξονες και η επικέντρωση γίνεται μόνο στον εκπαιδευτικό, ο οποίος έμμεσα καθίσταται υπεύθυνος για όλα τα παραπάνω. Αν λοιπόν για παράδειγμα εγώ ως καθηγητής δεν έχω υποδομές, εργαστήρια με σύγχρονο εξοπλισμό ή διαδραστικούς πίνακες, δεν θα χαρακτηριστώ καινοτόμος και ίσως βγω «ελλιπής» χωρίς να φταίω.. Επίσης εάν εντοπιστούν ανάγκες και υποδομών και πόρων, θέματα επιμόρφωσης και βελτίωσης του προσωπικού, και γενικά οτιδήποτε αφορά την βελτίωση της ζωής στο Ελληνικό Σχολείο, δεν υπάρχει καμία δέσμευση της ηγεσίας ότι θα τα πραγματοποιήσει. (ελέω μνημονίου). Έτσι το γεγονός ότι τα σχολεία ενώ προβλέπεται δεν έχουν Γραμματεία και οι καθηγητές ασκούν εκ περιτροπής και διοικητικό έργο, περνάει στα ψηλά γράμματα.

Μάλιστα ενώ προβλέπεται ότι ο «ελλιπής» εκπαιδευτικός χάνει το δικαίωμα προαγωγής για δύο έτη αλλά και την δυνατότητα μισθολογικής εξέλιξης, δεν φαίνεται πουθενά κάποιο ηθικό, κοινωνικό ή οικονομικό κίνητρο για τον «πολύ καλό» ή «εξαιρετικό εκπαιδευτικό»

Ποιος αξιολογεί τον αξιολογητή:


Σε μια πολύπαθη χώρο που μεγάλωσε με την εικόνα "του σχολείου του χωριού", "του κρυφού σχολιού" και του δασκάλου που παλεύει με υποτυπώδη μέσα να φέρει σε πέρας το διδακτικό του έργο δεν θα μπορούσε εύκολα να γίνει αποδεκτή μια αξιολόγηση που θα χαρακτηρίσει τον εκπαιδευτικό ως  "ελλιπή". Διότι το ίδιο το Υπουργείο δεν έχει αξιολογηθεί ποτέ, και κανείς Υπουργός και Υφυπουργός Παιδείας δεν τόλμησε να μοιράσει ερωτηματολόγια αξιολόγησης σε υφισταμένους τους για να αξιολογηθεί και να μάθει εάν είναι «ελλιπής», «επαρκής», «πολύ καλός» ή «εξαιρετικός». Διότι εάν το έκανε θα έπρεπε να δώσει εξηγήσεις για μερικά απλά πράγματα όπως για το ότι:


(α) Πριν από τέσσερα χρόνια το Υπουργείο Παιδείας μοίραζε δωρεάν υπολογιστές στην Α΄Γυμνασίου και τώρα δεν στέλνει λεφτά στις σχολικές επιτροπές για να πληρωθεί το ρεύμα και το πετρέλαιο.

(β) Για πολλά χρόνια άδειαζε τα σχολεία από καθηγητές τους οποίους χρησιμοποιούσε ως αποσπασμένο διοικητικό προσωπικό επιβαρύνοντας τον κρατικό προϋπολογισμό με ωρομίσθιους και αναπληρωτές.


(γ) Άφησε να περάσουν 4 ολόκληρα χρόνια από το 2009 έως το 2013 χωρίς να τρέξουν έργα του ΕΣΠΑ ως διαδόχων των έργων του ΕΠΕΑΕΚ (Α, Β, Γ ΚΠΣ), στερώντας το ελληνικό σχολείο από επιμορφώσεις, εκπαιδευτικών, προγράμματα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης μαθητών, δράσεις επαγγελματικού προσανατολισμού και δεκάδες άλλες πολύτιμες μεταβλητές  για την παροχή υψηλής ποιότητας εκπαίδευσης


(δ) Στραγγάλισε γραφειοκρατικά και διοικητικά τη σχολική μονάδα μην αφήνοντας περιθώρια στην τοπική κοινωνία να συμβάλλει και να συνδράμει το έργο του σχολείου αφού δεν είχε βγει η Χ εγκύκλιος, ο δείνα Νόμος και η Ψ απόφαση του ΠΥΣΔΕ



Όλα τα παραπάνω αναπτύχθηκαν και παρουσιάστηκαν ώστε να γίνει κατανοητό ότι το ζητούμενο για τον έλληνα φορολογούμενο είναι η υψηλή ποιότητα και όχι μόνο η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού. Αν και στη σχετική διεθνή βιβλιογραφία διαπιστώνεται η έλλειψη απόλυτης συμφωνίας μεταξύ των ερευνητών ως προς το εννοιολογικό περιεχόμενο της ποιότητας της εκπαίδευσης, εντούτοις διαφαίνεται η αποδοχή μιας κοινής «γλώσσας» στο επίπεδο λόγου περί ποιότητας όταν  γίνεται η επίκληση της έννοιας στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής κοινότητας.



Κοινή γλώσσα σημαίνει συμφωνία επί ορισμένων βασικών αξιών στη σχετική συζήτηση. Οι βασικές αυτές αξίες γίνονται αντιληπτές ως τα τυπικά χαρακτηριστικά του ποιοτικού και αποτελεσματικού σχολείου και αντιμετωπίζονται ως επιδιωκόμενες. Οι αξίες αυτές συμβάλλουν στη δόμηση και στον καθορισμό του προσανατολισμού και των στόχων της εκπαιδευτικής πολιτικής και της εκπαιδευτικής πράξης.

Ορισμένες από αυτές τις βασικές αξίες, που αφορούν στα τυπικά χαρακτηριστικά του ποιοτικού σχολείου, είναι οι ακόλουθες:

  • Να προσφέρει στους μαθητές πρόσβαση και δυνατότητα απόκτησης, άσκησης και εφαρμογής ενός συνόλου γνώσεων, δεξιοτήτων και συμπεριφορών, που θα τους προετοιμάσουν να ζήσουν στη σημερινή περίπλοκη κοινωνία.
  • Να ενδιαφέρεται και να προωθεί τις αξίες της αριστείας και των υψηλών επιδιώξεων.
  • Να είναι δημοκρατικό, δίκαιο και ισότιμο ως προς την αντιμετώπιση των μαθητών του.
  • Να αναπτύσσει και να ενδυναμώνει στους μαθητές το αίσθημα της προσωπικής τους αξιοσύνης.
  • Να βοηθά τους μαθητές του να αναπτύσσουν την προσωπική τους αυτονομία και παράλληλα να τους αναδεικνύει την αξία της κοινωνικής προσφοράς.
  • Να προετοιμάζει τους μαθητές για την ενασχόλησή τους με την πολιτιστική και οικονομική ανάπτυξη της κοινωνίας

Μόνο και πάνω σε αυτές τις κατευθύνσεις μπορεί και πρέπει να στηθεί ένα σύστημα διασφάλισης ποιότητας. Και όποιος δεν θέλει, δεν μπορεί ή δεν επιθυμεί να το διασφαλίσει ας απομακρυνθεί, είτε είναι δάσκαλος, είτε καθαρίστρια, είτε Υπουργός.



* Ο Κωνσταντίνος Μπουρλετίδης είναι Οικονομολόγος  και Συγγραφέας. Εργάζεται στη Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Συμμετοχή στο 5ο Φεστιβάλ Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας GRBossible, που διοργανώνει για πέμπτη χρονιά το skywalker.gr

  Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή η συμμετοχή μου στο 5 ο Φεστιβάλ Νεοφυούς Επιχειρηματικότητας GRBossible , που διοργανώνει για πέμπτη χρον...